Oddajemy do rąk Czytelników niezwykle wartościową publikację autorstwa Barbary Jachimczak. Od początku lat 90-tych Pani Barbara zapisywała wspomnienia żołnierzy NSZ z województwa świętokrzyskiego. Przebywała w środowisku konspiratorów, którzy darzyli ją zaufaniem do tego stopnia, że zwierzali się ze swych wojennych i powojennych przeżyć. Barbara Jachimczak spisała osobiste wspomnienia żołnierzy NSZ z terenu Gór Świętokrzyskich i tym samym wykonała niezwykłą pracę dokumentując nieznane wcześniej relacje uczestników wydarzeń okresu okupacji niemieckiej i sowieckiej.
Na podstawie zebranego w latach 90-tych materiału wspomnieniowego Barbara Jachimczak sukcesywnie opracowywała biogramy żołnierzy NSZ z Kielecczyzny, które systematycznie uzupełniała i rozszerzyła o znalezione materiały źródłowe. Opatrzyła przypisami oraz skonfrontowała ich treść z relacjami innych żołnierzy i odnalezionymi dokumentami archiwalnymi, niedostępnymi jeszcze w latach 90-tych. Barbara Jachimczak korzystała z pomocy historyka Leszka Żebrowskiego, w celu zadbania o jak najdalej posuniętą dbałość o stronę merytoryczną publikacji.
Wykonana przez Autorkę praca jest unikalna i niemożliwa do powtórzenia. Większość żołnierzy, którzy podzielili się swoimi wspomnieniami już od nas odeszła na wieczną wartę.
W wydawnictwie zamieszczone zostały nigdy wcześniej niepublikowane zdjęcia z archiwum prywatnego Barbary Jachimczak, Marii Lisowskiej, Ireny Brachy, Janiny Makarskiej i Zofii Pogonowskiej. Do dnia dzisiejszego przetrwało stosunkowo niewiele materiałów źródłowych o Narodowych Sił Zbrojnych – drugiej co do liczebności formacji wojskowej Polskiego Państwa Podziemnego.
Żołnierze podziemia narodowego z NOW, ZJ, NSZ, NZW nieprzerwanie prowadzili nierówną walkę z oboma okupantami w latach 1939-1956. Narodowe Siły Zbrojne były formacją podziemnego Wojska Polskiego o obliczu zdecydowanie antyniemieckim i antykomunistycznym, w 1943 roku liczyły ponad 90 tysięcy żołnierzy. Posiadały najlepsze Biuro Fałszerstw w całym polskim podziemiu niepodległościowym oraz najlepszy wywiad antyniemiecki ze wszystkich sił walczących z Niemcami w czasie II wojny światowej.
Jako jedyna formacja Polskiego Państwa Podziemnego postawiły sobie za cel wojny uzyskanie dla Polski bezpiecznych powojennych granic na linii Odry i Nysy Łużyckiej, kosztem Niemiec. NSZ były najlepiej zakonspirowaną formacją zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego i w przeciwieństwie od innych polskich formacji niepodległościowych, niemieckiej policji Gestapo nie udało się jej zinfiltrować.
Dziękuję Pani Barbarze Jachimczak za niezwykle miłą i owocną współpracę. Treść publikacji została skonsultowana z historykiem Leszkiem Żebrowskim, specjalizującym się w historii polskiego podziemia niepodległościowego okresu II wojny światowej i po jej zakończeniu. O poprawność językową i korektę zadbała Bożena Wołek. Dziękuję za współpracę wszystkim, którzy przyczynili się do wydania niniejszej publikacji: Leszkowi Żebrowskiemu, Bożenie Wołek, Aleksandrze Bierzyńskiej, Piotrowi Walerowiczowi oraz Michałowi Sadko.
Karol Wołek
Prezes Fundacji im. Kazimierza Wielkiego
Prezes Zarządu Głównego Związku Żołnierzy NSZ
Publikacja została wydana dzięki wsparciu finansowemu Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz ze zbiórki publicznej „Przywracamy pamięć o Żołnierzach Wyklętych” organizowanej przez Fundację im. Kazimierza Wielkiego z siedzibą w Lublinie.
SPIS TREŚCI:
Wstęp
Bajcer Franciszek „Sanowski”
Błaż Franciszek ks. „Wiktor”, „Wiktor Mróz”
Bracha Lucjan „Baca”, „Bąk”, „Biedronka”
Chlond Jan „Bartosz”, „Stary”
Chlond Stefan
Chlond Andrzej
Chłąd Edward „Parkan”
Chlond Jan „Pokorny”
Dobrzański Jerzy „Zaleski”, „Zaremba”
Dubowski Mieczysław „Ryczek”
Grabda Stanisław August „Vir-Olszyna”, „Bem”
Kołaczkiewicz Włodzimierz „Hubert”, „Zawisza”, „Karol”
Kowalik Feliks ks. „Zagłoba”, „Andrzej”, „Andrzej Przepiórkowski”, „Tygrys”
Krasnowski Zygmunt „Orzeł”
Lisowski Stanisław „Lis”, „Lisowczyk”, „Nemo”
Marcinkowski Stefan „Witold Borowik”, „Leszek Poraj”, „Karol Wronicz”
Markiewicz Zenon „Mały Wacek”
Matla Jan
Matla Bolesław
Matla Stefan
Matla Mieczysław
Matla Bogusław
Matla Julian
Matla Janina
Pogonowska Zofia Jadwiga z d. Marcinkowska „Elka”
Rafalski Zygmunt „Sulimczyk”
Rychter Zdzisław „Renold”
Szacki Antoni „Antoni Dąbrowski”, „Tusik”, „Ludwik”, „Bohun”
Stefański Władysław „Kajtek”, „Szczerba”, „Gruda”
Urbanowska Danuta „Lala”, „Lalka”
Wójcik Tomasz „Tarzan”, „Tomek”
Załęcki Jan „Okoński”
Zub-Zdanowicz Leonard Szczęsny „Dor”, „Ząb”