5 maja 2018 roku w Holiszowie w Republice Czeskiej odbędą się Uroczystości 73. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie przez Brygadę Świętokrzyską Narodowych Sił Zbrojnych.
Uroczystości organizują: Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, Stowarzyszenie im. Kazimierza Wielkiego, Miasto Holiszów. Partnerami są: Urząd do Spraw Kombatantów i osób Represjonowanych, Ministerstwo Obrony Narodowej, Wojsko Polskie, Polska Fundacja Narodowa, Ambasada Polski w Pradze i Instytut Polski w Pradze. Sponsor Strategiczny Projektu: Polska Fundacja Narodowa.
W dniu 10.01.2018 roku Związek Żołnierzy NSZ wmurował pierwszą polską tablicę pamiątkową na murze byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie. Tablica upamiętnia wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego przez polskich żołnierzy z Narodowych Sił Zbrojnych. W dniu 5 maja 2018 roku w trakcie uroczystości międzynarodowych nastąpi oficjalne odsłonięcie i poświęcenie polskiej tablicy pamiątkowej.
Treść tablicy: „W tym miejscu dniu 5.05.1945 roku polscy żołnierze z Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych wyzwolili 1000 więźniarek z niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie. Polacy uratowali 280 Żydówek przed spaleniem żywcem przez SS.”
Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych od 4 lat organizuje cyklicznie uroczystości upamiętniające wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie przez Brygadę Świętokrzyską NSZ. Nawiązaliśmy bliską współpracę ze stroną czeską. W dniu 4 maja odwiedzimy z uczestnikami uroczystości miejsca pamięci i miejsca stacjonowania Brygady Świętokrzyskiej NSZ w Stankowie, Wszekarach, Kwiczowicach, Holiszowie i Bernarticach. Odwiedzimy groby wojenne Polaków.
Plan uroczystości:
11:00 – Msza święta w kościele Piotra i Pawła w Holiszowie (Kostel sv. Petra a Pavla, Jiráskova tř. 576, 345 62 Holýšov)
12:30-14:00 – uroczystości wyzwolenia niemieckiego obozu w Holiszowie: przemarsz ze sztandarami pod tablicę upamiętniającą wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego przez Brygadę Świętokrzyską NSZ (odśpiewanie 2 hymnów narodowych, okolicznościowe przemówienia, odsłonięcie polskiej tablicy pamiątkowej przy bramie do byłego obozu, Apel Pamięci, złożenie wieńców, Modlitwa NSZ)
14:30-15:30 – spotkanie w Domu Kultury w Holiszowie
17:00 – składanie kwiatów pod pomnikiem 2. Dywizji Piechoty Armii USA w Pilźnie
17:45 – składanie kwiatów pod pomnikiem 16. Dywizji Pancernej Armii USA w Pilźnie
Rys historyczny:
W dniu 5 maja 1945 r. żołnierze Brygady Świętokrzyskiej wyzwolili niemiecki obóz koncentracyjny Holleischen (filia KL Flossenbürg) w Holiszowie k. Pilzna. Oswobodzili około 1000 kobiet: 400 Francuzek, 280 Żydówek, 167 Polek, Czeszki, Holenderki, Belgijki, Rumunki, Jugosłowianki, Włoszki, Ukrainki, Rosjanki i inne narodowości.
Niemiecka obsługa obozu z SS planowała likwidację więźniarek pochodzenia żydowskiego przed nadejściem wojsk amerykańskich. Niemcy oddzielili je od pozostałych więźniarek innych narodowości, zamknęli w oddzielnym baraku a drzwi i okna zabili deskami. Obsługa obozu podłożyła pod barak substancje łatwopalne i czekała na rozkaz podłożenia ognia, żeby spalić Żydówki żywcem. Dobrze przeprowadzony atak Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych ocalił wszystkie więźniarki, żadna nie zginęła. Straty własne Brygady NSZ wynosiły 2 rannych.
Oprócz wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie, Brygada Świętokrzyska oswobodziła około 10.000 cudzoziemskich robotników przymusowych, których Niemcy zmuszali do niewolniczej pracy w swoich zakładach przemysłowych w okolicy Holiszowa.
Polscy żołnierze z NSZ rozbijali niemieckie jednostki wojskowe na terenie Czech. Na przykład wzięli do niewoli sztab jednego z korpusów niemieckich, a następnie przekazali jeńców Amerykanom. Żołnierze NSZ likwidowali organizowane przez Niemców zasadzki na zbliżających się żołnierzy amerykańskich. Amerykanie w dowód wdzięczności zezwolili żołnierzom Brygady Świętokrzyskiej na noszenie na swoich mundurach naszywki 2. Dywizji Piechoty Armii Amerykańskiej „Indian Head” i po wojnie nie zgodzili się z żądaniem Stalina, na wydanie mu żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej NSZ.
Zapraszamy do udziału w Uroczystościach 73. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie przez Brygadę Świętokrzyską NSZ.