Odsłonięcie wystawy poświęconej Zgrupowaniu „Chrobry II”

Dnia 2 sierpnia w Gryfinie pod muralem Rotmistrza Witolda Pileckiego podczas Wieczornicy Patriotycznej oficjalnie odsłonięto wystawę poświęconą Zgrupowaniu „Chrobry II” – oddziałowi Narodowych Sił Zbrojnych biorącym udział w powstaniu warszawskim. Wydarzenie było zwieńczeniem gryfińskich obchodów 79. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego.

Zgrupowanie „Chrobry II” powstało samorzutnie 1 sierpnia 1944 r. w rejonie ulic: Twardej, Siennej i Żelaznej. Organizatorami byli: mjr Leon Nowakowski ps. „Lig”, zastępca dowódcy kpt. Jan Jaroszek ps. „Proboszcz” – obaj polegli. Po nich dowodzili: mjr Zygmunt Brejnak ps. „Zygmunt” i mjr Andrzej Kownacki ps. „Jerzy Jeżewski” . Zgrupowanie było ściśle związane z Narodowymi Siłami Zbrojnymi. Wystarczy wspomnieć, że pierwszy dowódca mjr Leon Nowakowski ps. „Lig” był szefem wyszkolenia w Komendzie Okręgu Łódź NSZ-AK. Również w sztabie zgrupowania dominowali przedstawiciele tej formacji. Pierwsza broń jaka znalazła się na wyposażeniu zgrupowania pochodziła z konspiracyjnych składów NSZ zmagazynowanych przy ul. Twardej 40 w Warszawie. Zgrupowanie formowało się spontanicznie w ogniu walki. Wybuch powstania zastał przyszłych członków „Chrobrego II” w różnych miejscach Warszawy. Drugiego sierpnia do mjra Nowakowskiego zgłosił się rtm. Witold Pilecki, po wojnie zamordowany przez komunistów bohater Oświęcimia, który objął dowództwo nad jedną z kompanii „Chrobrego II”. Dopiero po pierwszych dwóch tygodniach walk zgrupowanie w pełni się uformowało i obsadziło teren pomiędzy ul. Towarową, Grzybowską i koleją. Kontrolowanego obszaru powstańcy nie oddali Niemcom aż do końca walk, pomimo silnych ataków pancernych. Niemcom zależało na tym rejonie ze względu na bliskie położenie, strategicznych z ich punktu widzenia, al. Jerozolimskich. O tym zgrupowaniu dowódca Powstania Warszawskiego, generał Antoni Chruściel „Monter” wypowiedział w Muranau znamienne słowa: „Co tu gadać, jedynie „Chrobry II” nie oddał Niemcom przez cały czas trwania akcji ani piędzi terenu.” W symbolu Zgrupowania Chrobry II znajduje się mieczyk opleciony biało-czerwoną szarfą, co wskazywało jednoznacznie na narodowy charakter tego zgrupowania.

Tablice edukacyjno-informacyjne zostały sfinansowane ze środków zbiórki publicznej „Przywracamy Pamięć o Żołnierzach Wyklętych”, organizowanej przez Fundację im. Kazimierza Wielkiego. Inicjatorem i pomysłodawcą był Maciej Waliński – członek Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Okręg Szczecin.